Informacja dla Pacjenta

Rezonans magnetyczny serca to skan twojego serca, w którym fale radiowe i pole magnetyczne tworzą obrazy bez udziału promieniowania. Rezonans serca może pokazać części twojego serca (w tym komory, przedsionki, naczynia, zastawki) oraz to, jak dobrze one działają oraz jak funkcjonują w twoim ciele. To wysoko wyspecjalizowane, szczegółowe badanie, dzięki któremu uzyskuje się wysokiej jakości obrazy w dwóch lub trzech wymiarach i które pomagają lekarzowi ustalić przyczynę dolegliwości i postawić diagnozę.

Lekarz zleca MR serca, gdy chce zdiagnozować chorobę serca lub wyjaśnić przyczynę:

• bólu w klatce piersiowej, duszności lub omdlenia,
• powiększenia serca,
• pogrubienia i przerostu mięśnia sercowego,
• niewydolności serca,
• uszkodzenia mięśnia sercowego, w tym zapalenia mięśnia sercowego i osierdzia,
• chorób zastawek serca, w tym zaawansowania niedomykalności czy zwężenia zastawki,
• nieprawidłowe odkładanie się żelaza i innych substancji w sercu,
• poszerzenia, zwężenia, rozwarstwienia lub zapalenia ścian aorty,
• chorób osierdzia,
• guzów i innych mas w sercu i jego otoczeniu,
• wrodzonych wad serca, czyli nieprawidłowości, które masz od urodzenia.

MR serca wykonuje się w celu uzyskania kompleksowej analizy struktury, funkcji i chorób serca. Są sytuacje, w których możesz potrzebować MRI serca, w tym, gdy Twój lekarz kardiolog musi:

• sprawdzić, czy nie doszło do uszkodzenia serca po zawale serca lub w celu poszukiwania obszarów, w których przepływ krwi przez tętnice jest ograniczony,
• wskazać lokalizację, którą należy leczyć podczas ablacji,
• sprawdzić jak bardzo twoje leczenie pomaga twojemu sercu,
• zaplanować zabieg lub leczenie na swoim sercu,
• ocenić powodzenie ostatniej operacji,
• sprawdzić, jak dana choroba wpłynęła na twoje serce od ostatniego badania.

Pielęgniarka pomoże Ci się przygotować do badania i założy wkłucie dożylne. Technik elektroradiologii obsługuje aparat MR i zapisuje wykonane przez niego obrazy. Po tym, jak pomogą oni przygotować się do skanowania, położą Cię na specjalnym łóżku do wykonywania badania. Następnie udają się do oddzielnego pomieszczenia, gdzie obługiwany jest aparat do badania. Pomieszczenie ze skanerem będzie zamknięte, a Ty będziesz obserwowany przez okno i kamerę. Podczas badania na uszach będziesz mieć słuchawki, które wygłuszają hałas i pomagają usłyszeć polecenia wydawane podczas badania przez technika. Bardzo ważna jest współpraca w trakcie badania z technikiem i dokładne wykonywanie jego poleceń.

W przeciwieństwie do niektórych innych form obrazowania, MRI serca nie wykorzystuje żadnego promieniowania. Wykorzystuje duży elektromagnes i fale radiowe do tworzenia wysokiej jakości obrazów serca na komputerze. Dodatkowo użyty kontrast gadolinowy wspomaga uzyskanie odpowiednich obrazów. Wykorzystywane w MRI serca środki kontrastowe nie wchodzą do komórek i są bezpieczne.

MR serca jest badaniem zupełnie bezpiecznym, ale należy poinformować lekarza, jeżeli jesteś w ciąży lub jeżeli masz w ciele metalowe przedmioty. Niektóre urządzenia medyczne nie działają prawidłowo lub mogą przeszkadzać podczas wykonywania badania w rezonansie magnetycznym. Przygotuj dokładne dane wszczepionego urządzenia, ponieważ niektóre typy (takie jak pompy do podawania leków, implanty ślimakowe, śruby metalowe) nie są bezpieczne w skanerze. Twój lekarz może sprawdzić w dedykowanej bazie danych, które urządzenia są bezpieczne i kompatybilne z MR jeżeli posiadasz dokładną nazwę i dane wszczepionego elementu.
Należy również zgłosić wszelkie alergie, a także problemy zdrowotne, operacje i leki przez Ciebie przyjmowane.
Na badanie należy dostarczyć wynik stężenia kreatyniny w surowicy krwi (wynik nie może być starszy niż 7 dni) oraz pełną dokumentację medyczną. W niektórych pracowniach są wymagane również inne badania krwi – dokładnie dopytaj i wysłuchaj rejestratorkę, które badania potrzebujesz.

Jeśli denerwujesz się lub czujesz się niekomfortowo w ciasnych przestrzeniach, porozmawiaj ze swoim lekarzem o przygotowaniu do badania, ewentualnych lekach, które mogłyby Ci pomóc w odbyciu badania. Pamiętaj tylko, że będziesz potrzebować kogoś, kto zawiezie cię do i z rezonansu magnetycznego serca, jeśli weźmiesz środek uspokajający.

Przyjmuj zwykłe leki i jedz regularne posiłki, chyba że lekarz zaleci inaczej.
Nie zakładaj żadnej biżuterii albo zdejmij ją przed wejściem do skanera. MR może również uszkodzić biżuterię.
Nie zapomnij usunąć kolczyków, okularów, aparatów słuchowych lub spinek do włosów, które zawierają metal.
Weź ubrania, które są wygodne i nie mają na sobie metalu. Będziesz musiał przebrać się w szpitalną koszulę, jeśli masz metalowe elementy w swoich ubraniach, takie jak zamek błyskawiczny lub metalowy stanik.
W przebieralni dla pacjenta możesz umieścić swoją odzież, biżuterię i inne przedmioty. Ponieważ nie możesz zabrać klucza do szafki do MRI, pielęgniarka może umieścić go w bezpiecznym miejscu.

Podczas badania będzie podawany środek kontrastowy, taki jak gadolin, który może ułatwić dostrzeżenie niektórych szczegółów na skanach. Różni się on od kontrastu stosowanego w innych badaniach, takich jak tomografia komputerowa. Środek będzie podawany przez wkłucie dożylne zakładane najczęściej na wysokości łokcia podobnie jak podczas pobierania krwi.

Jeżeli zostało zalecone badanie obciążeniowe z podaniem środka rozszerzającego naczynia, do badania obowiązuje dodatkowe przygotowanie, które znajdziesz. Wówczas przed badaniem pielęgniarka dodatkowo wykona badanie elektrokardiograficzne, zbada ciśnienie krwi przed i po badaniu.

Będziesz musiał położyć się na długim łóżku, które wsunie się w pustą przestrzeń pośrodku maszyny MR.

Technik umieści na twojej klatce piersiowej naklejki z elektrodami elektrokardiograficznymi, aby zbierać informacje o pracy serca podczas badania MR serca.

Podczas badania zostanie podany lek – adenozyna lub regadenozon. Lek powoduje poszerzenie tętnic wieńcowych stymulując zmiany zachodzące podczas wysiłku fizycznego.

Przed badaniem:

• 48 godzin przed badaniem: nie należy przyjmować leków zawierających metyloksantyny (np. teofilina).
• 24 godziny przed badaniem: nie należy pić kawy, czarnej herbaty, coca-coli, napojów energetyzujących (np. Red Bull), nie spożywać produktów zawierających kofeinę i kakao (np. czekolada, truskawki, leki zawierające kofeinę).
• W DNIU BADANIA: KATEGORYCZNY ZAKAZ PALENIA PAPIEROSÓW, PICIA KAWY, HERBATY, NAPOJÓW ENERGETYCZNYCH. Nie trzeba być na czczo, można pić dowolne ilości wody.

Przeciwwskazaniem do badania jest nadwrażliwość na adenozynę/regadenozon, blok AV II lub III stopnia, niewydolność węzła zatokowego, astma oskrzelowa. Ostrożnie u osób z: POChP, wydłużonym odstępem QT, trzepotanie lub migotanie przedsionków z dodatkową drogą przewodzenia, z nadciśnieniem tętniczym oraz ciężką niewydolnością serca.
Możliwe powikłania związane z podaniem adenozyny to odczucia jak podczas wysiłku fizycznego (kołatanie serca, duszności, ucisk w klatce piersiowej, itd.), uczucie ciepła, zawroty głowy, niepokój, drżenia, ból głowy. W rzadkich przypadkach może dojść do spadku ciśnienia tętniczego krwi, bradykardii lub zaburzeń rytmu serca. W ekstremalnych przypadkach może dojść do zawału serca czy zgonu. Dodatkowo mogą wystąpić reakcje alergiczne na adenozynę/regadenozon, jednak są one bardzo rzadkie.

Skanowanie powinno zająć od pół do półtorej godziny w zależności od współpracy i rodzaju badania. Podczas badani urządzenie będzie wykonywać wiele skanów, z których każdy trwa kilka sekund do kilku minut. Technik podczas badania poprosi cię o wstrzymanie oddechu na część skanowania. Bardzo ważna jest dobra współpraca i dostosowanie oddychania do poleceń wykonującego badanie.

Podczas skanowania trzeba leżeć na plecach bez ruchu. Ruch sprawia, że obrazy są rozmyte i może zajść konieczność ich powtarzania, co przedłuża czas trwania badania. Maszyna jest głośna i może brzmieć jak elektroniczna gra wideo lub coś dudniącego wokół ciebie. Chociaż osoba obsługująca aparat do rezonansu magnetycznego serca będzie znajdować się po drugiej stronie za szybą, będzie mogła cię widzieć i komunikować się z tobą podczas całego badania (przez mikrofon i słuchawki lub interkom). Pielęgniarka umieści przycisk alarmu w twojej dłoni, który możesz ścisnąć, jeśli chcesz skontaktować się z osobą wykonującą skanowanie.

Podczas niektórych badań na ręce będziesz miał założony mankiet do badania ciśnienia krwi, który co pewien czas będzie napompowywany, żeby monitorować twoje ciśnienie tętnicze.

Technik wysunie stół, na którym się znajdujesz ze skanera. Jeśli miałeś wkłucie dożylne, pielęgniarka usunie je. W niektórych przypadkach po badaniu będzie wykonany elektrokardiogram. Potem możesz zabrać swoje rzeczy, ubrać się jeżeli przed badaniem było potrzebne przygotowanie i iść do domu.

Badanie rezonansu magnetycznego jest badaniem zupełnie bezpiecznym. Po badaniu możesz wrócić do swoich normalnych zajęć czy do pracy. Jeśli wziąłeś środek uspokajający, możesz czuć się ospały, dopóki działanie leku nie minie.

Jeśli otrzymałeś kontrast przez wkłucie dożylne, możesz mieć metaliczny posmak przez chwilę lub czasami podrażnienia w miejscu podania. Rzadko zdarzają się nudności lub ból głowy po podaniu kontrastu gadolinowego. Uczulenie na kontrast gadolinowy występuje bardzo rzadko i zazwyczaj pojawia się tuż po podaniu dożylnym.

Lekarz, który przegląda uzyskane skany (zwykle kardiolog specjalizujący się w interpretacji obrazów rezonansu magnetycznego lub radiolog) wykonuje opis badania, które zlecił twój lekarz kardiolog. Zazwyczaj po badaniu otrzymasz płytę CD z nagranym badanie, opis badania zajmuje więcej czasu i najczęściej trzeba na niego poczekać trochę dłużej. Z wynikiem badania należy się zgłosić do lekarza kierującego, który wyjaśni Ci twoją diagnozę i dalsze postępowanie.

Jeśli po badaniu wystąpią jakiekolwiek objawy uboczne, skontaktuj się ze swoim lekarzem.
Po badaniu rezonansu magnetycznego serca nie trzeba rutynowo monitorować wyników krwi.

Tomografia komputerowa (KT) serca to procedura wykorzystująca wiele wiązek promieniowania rentgenowskiego pod różnymi kątami w celu uzyskania wysokiej jakości trójwymiarowych (3D) obrazów serca wraz z wielkimi naczyniami i otaczającymi strukturami.

Tomografia komputerowa serca wykorzystuje zaawansowaną technologię KT, z podaniem kontrastowego środka dożylnego w celu lepszej wizualizacji morfologii serca i naczyń krwionośnych. Dzięki skanowaniu wielowarstwowemu można uzyskać wysokiej rozdzielczości obrazy 3D poruszającego się serca i dużych naczyń.

Podczas badania można zobaczyć następujące struktury:

• Tętnice wieńcowe zaopatrujące serce w krew,
• Komory serca, mięśnie i zastawki,
• Żyły płucne,
• Aortę piersiową,
• Osierdzie.

Tomografia komputerowa serca może dostarczyć dodatkowe informacje i szczegółową wizualizację nawet najmniejszych struktur serca. Tomografię komputerową serca można wykonać z różnych powodów, w tym:

• Aby ocenić przyczynę bólu w klatce piersiowej i duszności,
• Aby sprawdzić tętnice serca pod kątem gromadzenia się wapnia lub budowania się blaszek miażdżycowych oraz zwężeń,
• Aby ocenić zastawki serca,
• Aby sprawdzić jaki jest przebieg aorty, w tym zobrazować tętniaki i rozwarstwienie aorty,
• Aby zaplanować otwartą lub minimalnie inwazyjną operację serca,
• Aby zaplanować zabiegi przezcewnikowe/przezskórne zastawek,
• Aby zaplanować zabiegi ablacji arytmii,
• Aby ocenić powikłania związane z powyższymi procedurami,
• Aby sprawdzić, czy masz wrodzoną wadę serca,
• Aby zobaczyć i scharakteryzować guz w sercu lub wokół niego,
• Aby ocenić osierdzie, obecność płynu lub zwapnienia.

Twój kardiolog może skierować na tomografię komputerową serca. Badanie jest wykonywane w specjalnie przygotowanym pomieszczeniu, a do wykonania badania jest potrzebny zespół ludzi, w tym:

• Technicy, którzy kontrolują skaner KT w celu uzyskania obrazów,
• Pielęgniarki, które zakładają wkłucie dożylne i podają leki w razie potrzeby.
• Lekarze, którzy nadzorują, decydują o podaniu leków i środka kontrastowego oraz interpretują obrazy.

Aby wykonać badanie, musisz udać się do szpitala lub miejsca specjalizującego się w obrazowaniu serca tomografem komputerowym.

Wiązka promieniowania rentgenowskiego skanera będzie krążyć wokół ciebie, ale jej nie poczujesz. Usłyszysz brzęczenie skanera, gdy działa. Komputer łączy wiele skanów, aby stworzyć obrazy 3D twojego serca.

Chociaż MR serca i tomografia komputerowa serca tworzą szczegółowe obrazy serca w więcej niż jednym wymiarze, testy mają kilka różnic, w tym:

Skaner KT jest bardziej otwarty niż skaner MR, jest lepiej tolerowany przez osoby z klaustrofobią.
Badanie MR trwa znacznie dłużej niż tomografia komputerowa.
KT wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie, a MR nie ma promieniowania.
Maszyna KT jest cichsza niż MR.
Jeśli otrzymasz kontrast, do badania KT używa się kontrastu jodowego, podczas gdy MR używa kontrastu na bazie gadolinu, który jest bepieczniejszy.

W przeddzień i w dniu badania tomografii komputerowej serca należy postępować zgodnie z instrukcjami dotyczącymi tego, co i kiedy można jeść i pić oraz czy należy wstrzymać się z niektórymi lekami.

Jedzenie i picie

W dniu badania nie jedz przez cztery do sześciu godzin przed planowaną wizytą. Możesz pić wodę.
Unikaj napojów zawierających kofeinę na dzień przed lub w dniu badania. Obejmuje to kawę, herbatę, napoje energetyczne lub napoje gazowane z kofeiną.
Unikaj tabletek energetycznych lub dietetycznych na dzień przed lub w dniu badania.

Leki

Jeśli boisz się ciasnych przestrzeni, poproś swojego lekarza o lekarstwo, które pomoże Ci się zrelaksować podczas skanowania.
Upewnij się, że lekarz wie o wszystkich lekach, które bierzesz, nawet tych, na które nie potrzebujesz recepty.
Nie stosuj sildenafilu (Viagra®, Revatio®, etc.) ani żadnych podobnych leków na dzień przed badaniem lub w dniu badania. Mogą one wchodzić w reakcje z lekami, które otrzymasz podczas badania. Jeśli masz wątpliwości co do stosowanych leków, zapytaj swojego lekarza.
Jeśli masz cukrzycę, zapytaj swojego lekarza, jak dostosować leki w dniu testu. Jeśli uważasz, że poziom cukru we krwi jest niski, natychmiast poinformuj o tym zespół przeprowadzający badanie.

Przed wykonaniem tomografii komputerowej serca poinformuj lekarza jeśli:

• Jesteś w ciąży lub karmisz piersią,
• Masz uczulenie na jod i/lub skorupiaki lub jakiekolwiek leki,
• Jesteś w trakcie radioterapii,
• Masz więcej niż 60 lat lub historię problemów z nerkami. Przed podaniem jakiegokolwiek środka kontrastowego może być konieczne wykonanie badania krwi w celu oceny czynności nerek.

Na badanie należy dostarczyć wynik stężenia kreatyniny w surowicy krwi (wynik nie może być starszy niż 7 dni) oraz pełną dokumentację medyczną.

Nie przyjmuj posiłków na 4 godziny przed badaniem.
Biżuterię zostaw w domu.
Lekarz może poprosić cię o zażycie leku, który spowalnia tętno.
Pielęgniarka założy wkłucie do żyły na wysokości łokcia, aby podać kontrast podczas badania. Pomaga on pokazać lepiej twoje naczynia krwionośne i serce.
Do badania należy położyć się na plecach na specjalnym stole, który przesuwa się przez okrągły środek tomografu komputerowego.
Pielęgniarka umieści na klatce piersiowej elektrody. Aby pomóc elektrodom przylegać, może być konieczne zgolenie włosów na klatce piersiowej. Elektrody zbierają informacje o aktywności elektrycznej serca podczas badania do monitora elektrokardiogramu (EKG).
Należy położyć się na stole skanera i unieść ręce nad głowę na czas trwania badania. Twoja głowa i stopy będą wystawać ze skanera.

Cała tomografia komputerowa serca może zająć od 30 do 60 minut, wliczając w to czas przygotowania. Ale w rzeczywistości samo badanie zajmuje najwyżej 10 minut.

Poczujesz, jak stół, na którym leżysz, porusza się wewnątrz skanera.
Jeśli zostałeś skierowany na badanie z kontrastem, pielęgniarka wstrzyknie go przez wkłucie dożylne. Podczas podania kontrastu możesz poczuć ciepło rozchodzące się po twoim ciele. Przez kilka sekund możesz również odczuwać metaliczny posmak w ustach. Czasami pojawia się uczucie parcia na mocz i wrażenie jego oddawania.
Aby uzyskać wyraźne obrazy, nie możesz się poruszyć i postępować zgodnie z instrukcjami technika wykonującego badanie. Technik może zalecić wstrzymanie oddechu na bardzo krótki czas.
Będziesz mógł komunikować się technikiem lub lekarzem.

Gdy lekarz upewni się, że ma potrzebne obrazy, możesz wyjść z pokoju ze skanerem, wkłucie dożylne zostanie następnie usunięte przez pielęgniarkę. Możesz wówczas się przebrać i iść do domu. Bardzo ważne jest odpowiednie nawodnienie w dniu badania, należy pić wodę. Po badaniu możesz wrócić do wszystkich normalnych zajęć i jeść jak zwykle. Jeśli jednak wziąłeś środek uspokajający, będziesz potrzebować kogoś, kto odwiezie Cię do domu.

Tomografia komputerowa jest procedurą niskiego ryzyka, ale niektóre osoby mogą mieć powikłania związane z podaniem kontrastu lub założeniem wkłucia dożylnego. Jeżeli podczas poprzedniego badania wystąpiły jakiekolwiek objawy uboczne, poinformuj o tym zespół wykonujący badanie przed wejściem do pomieszczenia skanera.

Środek kontrastowy
Czasami można doświadczyć niepożądanej reakcji na środek kontrastowy, który zwykle zawiera jod. U niektórych osób po wstrzyknięciu występuje świąd, nudności, kaszel lub wysypka. Objawy te zwykle ustępują bez leczenia, ale pomocne mogą być leki.
Rzadko występuje poważniejsza reakcja alergiczna (reakcja anafilaktyczna), która może powodować trudności w oddychaniu. Wówczas mogą być potrzebne leki, aby odwrócić objawy tej potencjalnie zagrażającej życiu reakcji. Należy wówczas natychmiast skontaktować się z lekarzem lub zawiadomić pogotowie ratunkowe.

Jeśli masz cukrzycę lub chorobę nerek, możesz potrzebować dodatkowych ilości płynu po zakończeniu badania. Pomoże ci to usunąć jod z organizmu. W dniu badania wypij min. 2 litry płynów.

Jeżeli karmisz piersią musisz również odpowiednio się przygotować. Kontrast, który jest podawany podczas tomografii komputerowej serca, może dostać się do mleka matki. Przed badaniem należy się przygotować, aby móc przez jeden lub dwa dni zaprzestać karmienia piersią.

Promieniowanie
Skanery TK wykorzystują promieniowanie rentgenowskie. Promieniowanie niesie ze sobą niewielkie ryzyko transformacji nowotworowej w miarę upływu czasu i powtarzających się badań. Dla bezpieczeństwa osoby badanej narażenie na promieniowanie jest ograniczone do minimum. Badanie dotyczy zazwyczaj tylko jednej interesującej okolicy ciała ograniczając tym samym szkodliwy wpływ promieniowania na inne struktury i tkanki. Ponieważ jednak promienie rentgenowskie mogą zaszkodzić rozwijającemu się płodowi, ta procedura nie jest zalecana dla kobiet w ciąży.

Lek, który spowalnia tętno
Przed badaniem należy poinformować lekarza i zespół o wszelkich pobieranych lekach. Najlepiej przygotuj odpowiednią listę w domu. Jeśli otrzymałeś lek spowalniający tętno podczas badania i masz astmę, niewydolność serca lub przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), możesz odczuć trudności z oddychaniem podczas badania. Ważne jest, aby poinformować lekarza, jeśli cierpisz na te choroby i pojawią się jakiekolwiek objawy podczas badania.

Skontaktuj się z lekarzem, jeśli masz reakcję na kontrast lub lek, który dostałeś podczas badania.
W dniu badania możesz otrzymać płytę CD z nagraniem twojego badania. Wynik badania odbierzesz jak opis zostanie wykonany przez lekarza specjalizującego się w diagnostyce kardiologicznej. Udaj się z wynikiem do lekarza kardiologa w celu jego omówienia.

Podsumowanie
Nie bój się tomografii komputerowej serca. Jest to nieinwazyjne badanie, który dostarcza twojemu lekarzowi cennych informacji o tym, co dzieje się z twoim sercem i otaczającymi strukturami. Aby uzyskać najlepsze wyniki, postępuj zgodnie z instrukcjami lekarza dotyczącymi ograniczeń dietetycznych i lekowych przed badaniem oraz leżenia nieruchomo i wstrzymywania oddechu, gdy zostaniesz o to poproszony.